Szósta niedziela Wielkiego Postu nazywana jest Niedzielą Palmową, inaczej Niedzielą Męki Pańskiej. Rozpoczyna ona najważniejszy i najbardziej uroczysty okres w roku liturgicznym – Wielki Tydzień.
Początki obchodów
Liturgia Kościoła wspomina tego dnia uroczysty wjazd Pana Jezusa do Jerozolimy, o którym mówią wszyscy czterej Ewangeliści. Uroczyste Msze św. rozpoczynają się od obrzędu poświęcenia palm i procesji do kościoła. Zwyczaj święcenia palm pojawił się ok. VII w. na terenach dzisiejszej Francji. Z kolei procesja wzięła swój początek z Ziemi Świętej. To właśnie Kościół w Jerozolimie starał się bardzo dokładnie powtarzać wydarzenia z życia Pana Jezusa. W IV w. istniała już procesja z Betanii do Jerozolimy, co poświadcza Egeria (chrześcijańska pątniczka pochodzenia galijskiego lub hiszpańskiego). Autorka tekstu znanego jako Itinerarium Egeriae lub Peregrinatio Aetheriae ad loca sancta. Według jej wspomnień w Niedzielę Palmową patriarcha otoczony tłumem ludzi wsiadał na osiołka i wjeżdżał na nim do Świętego Miasta, zaś zgromadzeni wierni, witając go z radością, ścielili przed nim swoje płaszcze i palmy. Następnie wszyscy udawali się do bazyliki Zmartwychwstania (Anastasis), gdzie sprawowano uroczystą liturgię. Procesja ta rozpowszechniła się w całym Kościele. W Rzymie szósta niedziela Przygotowania Paschalnego początkowo była obchodzona wyłącznie jako Niedziela Męki Pańskiej, podczas której uroczyście śpiewano Pasję. Dopiero w IX w. do liturgii rzymskiej wszedł jerozolimski zwyczaj urządzenia procesji upamiętniającej wjazd Pana Jezusa do Jeruzalem. Z czasem jednak obie te tradycje połączyły się, dając liturgii Niedzieli Palmowej podwójny charakter (wjazd i pasja). Jednak w różnych Kościołach lokalnych procesje te przybierały rozmaite formy, np. biskup szedł pieszo lub jechał na oślęciu, niesiono ozdobiony palmami krzyż, księgę Ewangelii, a nawet i Najświętszy Sakrament. Pierwszą udokumentowaną wzmiankę o procesji w Niedzielę Palmową przekazuje nam Teodulf z Orleanu (+ 821)
Jak dobrze przeżyć Triduum Paschalne, nie wychodząc z domu?
Przygotowanie
Zaczynamy od miejsca, w którym podczas domowej liturgii gromadzić się będzie rodzina. Przygotujmy zakątek wyłączony, jeśli to możliwe, z innych domowych zajęć.Stół przykryj my białym obrusem, ustawmy krzyż i świece, połóżmy Pismo Święte,ulubioną ikonę lub obraz przekazywany w rodzinie z pokolenia na pokolenie. Niech to będzie – mówiąc językiem biblijnym –nasz domowy Namiot Spotkania. Do przygotowania domowej liturgii i przeżycia Triduum Paschalnego możemy wykorzystać liczne pomoce, które łatwo znajdziemy w internecie.
Wielki Czwartek
Zanim rozpoczniemy domową liturgię, przygotujmy fragment Ewangelii według św. Jana (13,1-15), jeden z psalmów (114–118); teksty śpiewów: „Gdzie miłość wzajemna”, „Przykazanie nowe daję wam” oraz dzbanek z wodą, miednicę i ręcznik, czerwone wino i niekwaszony chleb (tzw. macę).Kolacja tego dnia może mieć bardziej uroczysty charakter. W trakcie posiłku można wyjaśnić biblijną symbolikę wina
i niekwaszonego chleba. Na zakończenie kolacji dzieci mogą odmówić jeden z zaproponowanych
psalmów. Był on śpiewany przez Jezusa z uczniami na zakończenie ostatniej wieczerzy. Tego wieczoru nie pójdziemy do kościoła, by adorować Najświętszy Sakrament w tzw. ciemnicy. Z rodziną albo indywidualnie możemy rozważać ostatnie chwile Pana Jezusa przed męką i śmiercią, medytując nad fragmentem Ewangelii opowiadającym o modlitwie Chrystusa w Ogrójcu (Mk 14,32-42).
Proponowany przebieg domowej liturgii:
• śpiew „Gdzie miłość wzajemna”;
• modlitwa z mszału (tekst na wiara.pl);
• lektura fragmentu Ewangelii według
św. Jana;
• umycie nóg wszystkim członkom rodziny przez ojca czy inną osobę prowadzącą (na końcu jeden z uczestników myje nogi prowadzącemu); w tym czasie możemy zaśpiewać „Przykazanie nowe daję wam”;
• modlitwa „Ojcze nasz”
Wielki Piątek
W czasie rodzinnej modlitwy w Wielki Piątek będzie nam potrzebny przede wszystkim krzyż. Przydadzą się też teksty pieśni „Odszedł Pasterz od nas” oraz Gorzkich Żali. Domowy ołtarzyk powinien być zupełnie pusty. Nie ma na nim nawet obrusu – tak jak ogołocony jest tego dnia ołtarz w kościele. Jeden z obecnych wnosi krzyż. Przekazuje go prowadzącemu. Ten podnosi go do góry i trzykrotnie powtarza:
„Oto drzewo Krzyża, na którym zawisło zbawienie świata”. Zgromadzeni za każdym razem odpowiadają:
„Pójdźmy z pokłonem”. Prowadzący podnosi krzyż do góry albo ustawia go na stole – domowym ołtarzu,
a wszyscy śpiewają: „Święty Boże, święty mocny, święty a nieśmiertelny – zmiłuj się nad nami”. Rodzinną adorację krzyża można zakończyć śpiewem pieśni „Odszedł Pasterz od nas”. Zgodnie z tradycją po zakończeniu liturgii Męki Pańskiej Najświętszy Sakrament wystawiony jest do adoracji w Bożym grobie. W tym roku jest to niemożliwe, dlatego w wielkopiątkowy wieczór warto, klęcząc przed krzyżem, w gronie rodzinnym modlić się słowami drugiej i trzeciej części Gorzkich Żali.
Wielka Sobota
Paradoksalnie zrezygnowanie z tradycyjnego obrzędu poświęcenia pokarmów i związanego z tym rozgardiaszu pozwoli odkryć na nowo Wielką Sobotę jako dzień wielkiej ciszy. Tego dnia rodzina może wspólnie odmówić rano jutrznię, a po południu nieszpory. Natomiast w ciągu dnia każdy powinien znaleźć czas na osobistą modlitwę w samotności. Okoliczności sprawiają, że nie będzie możliwości
adoracji Pana Jezusa w Najświętszym Sakramencie w parafialnym kościele, warto więc spędzić przynajmniej pół godziny na modlitwie w ciszy w domu.
Wigilia Paschalna
Zanim weźmiemy udział w transmitowanej w telewizji, radiu czy internecie liturgii Wigilii Paschalnej w Wielką Noc, przygotujmy domowy paschał (niech to będzie świeca w kształcie walca, na której można umieścić symbole podobne do tych, które w czasie liturgii kapłan umieszcza na paschale), świecę dla każdego członka rodziny oraz naczynie z wodą święconą. Postarajmy się też o figurę Zmartwychwstałego
albo o baranka. Nasz rodzinny paschał ustawmy na domowym ołtarzyku. Zapalmy go w tym samym momencie, w którym paschał zapali kapłan celebrujący liturgię Wigilii Paschalnej w świątyni. W czasie odnowienia przyrzeczeń chrzcielnych, kiedy wyrzekniemy się grzechu i wyznamy wiarę w Boga w Trójcy
Świętej Jedynego, w Kościół, obcowanie świętych, odpuszczenie grzechów, zmartwychwstanie ciała oraz życie wieczne, niech każdy członek rodziny trzyma w dłoniach zapaloną świecę. Następnie, przypominając sobie swój chrzest, niech każdy zanurzy dłoń w wodzie święconej i uczyni znak krzyża.
Po zakończeniu liturgii w centralnym miejscu naszego domowego ołtarzyka ustawmy figurę Chrystusa Zmartwychwstałego albo symbolizującego Go baranka. Będzie to nawiązanie do zwyczaju zakrywania
spoczywającego w tzw. Bożym grobie ciała Chrystusa i ustawiania figury Zmartwychwstałego Pana w miejscu, gdzie wcześniej stała monstrancja.
Niedziela Zmartwychwstania
Liturgię domową rozpoczynamy przed uroczystym świątecznym posiłkiem, aby pobłogosławić pokarmy. Gromadzimy się przy domowym ołtarzyku, gdzie zapalimy nasz rodzinny paschał. Ojciec rodziny lub przewodniczący zapala świecę umieszczoną na stole i mówi: „Chrystus zmartwychwstał. Alleluja”.
Wszyscy odpowiadają: „Prawdziwie zmartwychwstał. Alleluja”. Następnie któryś z uczestników odczytuje tekst Pisma Świętego: „Zawsze się radujcie, nieustannie się módlcie. W każdym położeniu dziękujcie, taka jest bowiem wola Boża w Jezusie Chrystusie względem was (1 Tes 5,16-18).
Po odczytaniu tekstu przewodniczący mówi: „Módlmy się. Z radością wysławiamy Ciebie, Panie Jezu Chryste, który po swoim zmartwychwstaniu ukazałeś się uczniom przy łamaniu chleba. Bądź z nami, kiedy z wdzięcznością spożywać będziemy te dary, i jak dzisiaj w braciach przyjmujemy Ciebie w gościnę, przyjmij nas jako biesiadników w Twoim królestwie. Który żyjesz i królujesz na wieki wieków”. Wszyscy odpowiadają: „Amen”.
Po posiłku można odmówić następującą modlitwę: „Boże, źródło życia, napełnij nasze serca paschalną radością i podobnie jak dałeś nam pokarm pochodzący z ziemi, spraw, aby zawsze trwało w nas nowe życie, które wysłużył nam Chrystus przez swoją śmierć i zmartwychwstanie i w swoim
miłosierdziu nam go udzielił. Który żyje i króluje na wieki wieków. Amen”.
Można też razem zaśpiewać antyfonę maryjną „Wesel się, Królowo miła”. Triduum Paschalne kończymy nieszporami, które na portalu wiara.pl rozpoczną się o godzinie 17.50. Powyższe propozycje nie wyczerpują wszystkich możliwości dobrego przeżycia Triduum Paschalnego w rodzinnym gronie. Można je modyfikować, uzupełniać, zdając się na kreatywność wszystkich członków rodziny. Ważne, by ten czas,
mimo ograniczeń, przeżyć intensywnie, pogłębiając swoją więź ze zmartwychwstałym Panem i Kościołem.